Różne Azji Oblicza #14

Jeśli ktoś kiedykolwiek spotkał się z twórczością Ming-liang Tsaia, powinien wiedzieć, że krótkometrażówka „Skywalk is gone” jest w przypadku jego filmografii, tak samo istotna jak filmy pełnometrażowe ze względu na tematykę łączącą z resztą jego dzieł. Jeśli jednak nigdy nie widzieliście filmów Tajwańczyka, to radzę jak najszybciej nadrobić zaległości.

 

scenariusz i reżyseria: Ming-liang Tsai

zdjęcia: Pen-jung Liao

obsada: Kang-sheng Lee, Shiang-chyi Lee

produkcja: Tajwan / Francja, 2002

 

Kino Ming-Liang Tsai’a jest jednym z najdojrzalszych i profesjonalnych w kinematografii tajwańskiej. Każdy jego film to perełka nawet jeśli, tak jak „Skywalk is gone”, to tylko film krótkometrażowy. Ta krótka historia stanowi zaledwie kilka chwil z życia dwójki bohaterów: sprzedawcy zegarków o imieniu Hsiao-kang i dziewczyny – Shiang-chyi, która po dłuższej nieobecności wróciła do Tajpej. Bohaterka nie potrafi się odnaleźć w chaosie miasta, z mnóstwem ludzi na ulicach i niegasnących telebimów reklamowych. Tajpej bowiem, to miasto specyficzne. Jego rozwój podobny jest do tego, który dokonał się w Hong Kongu w latach 80-tych i 90-tych. W praktyce rozwój budowlany oznaczał wyburzanie starych budynków (w skrajnych przypadkach nawet zabytkowych) dla uzyskania nowych powierzchni. Te jednak, które dopiero postawiono również nie utrzymywały się zbyt długo, bez przerwy bowiem je przebudowywano. Taki stan nie pozwala mieszkańcom na uczucie jakiejkolwiek stałości, a główną chorobą społeczną staje się nostalgia i wspomnienie tego, co utracone. Dziewczyna wróciła do miasta i chce odnaleźć sprzedawcę zegarków. Problem polega jednak na tym, że jego stanowisko pracy znajdowało się na przejściu nad ruchliwą ulicą, które teraz już nie istnieje. Nikt również nie wie, kiedy przejście zostało zniszczone, nawet policjant, który daje bohaterce mandat za przechodzenie przez ulicę w niedozwolonym miejscu. Hsiao-kang natomiast, po stracie pracy idzie na casting do filmu porno.

Nie jest tajemnicą, że filmy Ming-Liang Tsai’a korzystają z wzorców i tematyki filmów europejskich, w szczególności Michelangelo Antonioniego. „Skywalk is gone” jest jednak dziełem, któremu bliżej do tradycji kina azjatyckiego. Głównie dlatego, że w bardzo wymowny sposób pokazuje przemiany kulturowe, których z równą intensywnością Europa nigdy nie doświadczyła, a nostalgia z filmów Antonioniego, takich jak „Noc”, czy „Zaćmienie”, jest nam już nieco obca. W tej krótkometrażówce, Shiang-chyi szuka nieistniejącego przejścia, ale kamera nigdy nie pokazuje miejsca, w którym ono się dawniej znajdowało. Nie daje widzowi wskazówek i w pierwszych, długich ujęciach stara się przede wszystkim pokazać miasto. To ono jest tutaj głównym bohaterem, a zaraz po nim kino jako takie. Tsai po raz kolejny udowadnia, że korozja tocząca miasto jest również związana z ewolucją kina. Widać to bardzo wyraźnie w scenie kiedy bohaterka stoi na ulicy i ogląda reklamy wyświetlane na wielkim ekranie zawieszonym na ścianie wieżowca.

„Skywalk is gone” to kontynuacja wątku fabularnego z wcześniejszego filmu „What time is it there?”, który formalnie był nawiązaniem do francuskiej Nowej Fali. Shiang-chyi pojawiła się tam jako dziewczyna, która kupiła zegarek wyjeżdżając do Paryża. Zarówno ona jak i Hsiao-kang, musieli przystosować się do nowych sytuacji w swoim życiu, ale również do nowego otoczenia. Ten film natomiast dowodzi, że nawet miasto, w którym spędziło się całe życie również może być obce. Nostalgia bohaterów jest determinowana nie przez szukanie tego co się straciło, ale przez trwałe uczucie braku niemożliwego do wypełnienia.

Polski tytuł tego filmu to „Przejście naziemne zniknęło”, ale spotyka się też bardziej metaforyczny tytuł – „Przejście po niebie zniknęło”, w moim przekonaniu dużo bardziej trafiony. Przede wszystkim ze względu na zakończenie – bardzo długie ujęcie słonecznego nieba, następujące zaraz po ciemnych wnętrzach, w których odbywa się casting Hsiao-kanga. Przyziemność jego przyszłego zajęcia rodzi tęsknotę za przejściem po niebie i oderwaniem się od ziemi, na której jest tylko chaos i ciągłe zmiany.
Potrzebny jest chodnik na kształt bezkresnej tęczy.

Film jest do obejrzenia za darmo na Youtube:

httpvh://www.youtube.com/watch?v=xkoWxPBQuNM

httpvh://www.youtube.com/watch?v=HdnSXdDSzLU

Dodaj komentarz